Zarybianie szczupakiem

Prowadzone na coraz większą skalę melioracje łąk i gruntów ornych przyczyniają się do stopniowego spadku poziomu wody w wielu zbiornikach. Z rybackiego punktu widzenia jest to zjawisko niekorzystne, gdyż powoduje ograniczenie obszaru strefy przybrzeżnej, w której odbywa się tarło i rozwój młodocianych form wielu cennych gatunków. Najbardziej zagrożone są ryby o swoistych wymaganiach środowiskowych, z trudem przystosowujące się do zmienionych warunków.

Pomyślny przebieg tarła szczupaka zależy od występowania odpowiedniego podkładu roślinnego na dnie najpłytszych partii zbiornika lub w obrębie zalewisk przybrzeżnych. Wskutek obniżania się poziomu jezior wiele takich miejsc pozostaje poza krawędzią lustra wody.

Zmniejszenie powierzchni dostępnych tarlisk prowadzi do nadmiernego zagęszczenia ryb uczestniczących w rozrodzie i w efekcie do zgrupowań dużej liczby potomstwa w ograniczonej przestrzeni, do silnej konkurencji pokarmowej i ewentualnie do kanibalizmu. Ponadto nagłe spadki poziomu wody już po udanym tarle mogą wywołać skutki katastrofalne dla ikry złożonej tuż przy brzegu lub dla pozostających w tej strefie najmłodszych larw. W takich sytuacjach zarybianie może się okazać zabiegiem koniecznym do utrzymania stanu pogłowia w wymiarze dyktowanym potrzebami gospodarczymi.

Odkąd zrewidowano pogląd, według którego skuteczność zarybiania miała przewyższać efekty naturalnego rozrodu, zaleca się w pierwszej kolejności podejmować zabiegi zmierzające do poprawienia warunków tarła. Jednym z nich jest ochrona okresu rozrodu, celowa zwłaszcza w pobliżu tarlisk zapewniających pomyślny jego przebieg. W takich miejscach należy zaniechać łowienia ryb przeznaczonych do sztucznego tarła, a wiosenne połowy przeprowadzać w rejonach, gdzie mimo braku właściwego substratu tworzą się zgrupowania tarłowe, lub w zbiornikach, w których dąży się do ograniczenia liczby szczupaków.

Innym środkiem powszechnie stosowanym w celu podniesienia zdolności reprodukcyjnej ryb jest ustalanie wymiaru gospodarczego, poniżej którego obowiązuje zakaz połowów. Ma to na celu zapewnienie każdemu osobnikowi wchodzącemu w skład populacji możliwości przynajmniej jednorazowego uczestniczenia w akcie rozrodu.

Wymiar ochronny szczupaka (w roku 1980), określony zarządzeniem Ministerstwa Rolnictwa — 30 cm długości całkowitej, warunku tego nie spełnia i powinien być podniesiony w zbiornikach, w których gatunek zasługuje na popieranie. Korzyść z wyższego wymiaru gospodarczego zapewnią także bardzo duże roczne przyrosty ciężaru starszych osobników i tylko wzrastająca szkodliwość ich oddziaływania na pozostałe gatunki wchodzące w skład rybostanu stanowi czynnik limitujący górną granicę.

Jeżeli istnieją możliwości regulowania poziomu wody, wskazane jest utrzymywanie go przez okres tarła i rozwoju larw w pobliżu maksymalnej wysokości. Celowym zabiegiem jest wysiew trawy w miejscach nieporośniętych, a objętych strefą spodziewanego na wiosnę zalewu. Rzadko praktykowane w czasie tarła szczupaka stawianie sztucznych krześlisk dawało dobre wyniki w pozbawionych substratu rejonach Rybińskiego Zbiornika Zaporowego (Zacharowa, 1953). Tarlaki chętnie składały ikrę na wiechciach z gałęzi jałowca i świerczyny, przyczepionych do żerdzi, które mocowano na głębokości 20—30 cm, prostopadle lub równolegle do brzegu. Ikra po utracie kleistości opadała na dno, po czym krześliska przesuwano w inne miejsca. Sposób ten zawodzi jednak w rejonach dostępnych dla okoni (Krupauer, Pekar, 1965), a ponadto zalecić by go można dopiero po zbadaniu jak wylęgające się larwy radzą sobie wobec braku roślinności.