Rysunek. Sposób dokonywania pomiarów na łusce i kości wieczka skrzelowego szczupaka (wg Frost i Kipling — nieznacznie zmienione).
Na rysunku przedstawiono sposób dokonywania (pomiarów. Łuski szczupaków pobiera się ze środkowej partii tułowia nad linią boczną. Nie Wprowadzono dotąd ujednoliconej metody mierzenia długości, którą różne źródła podają w czterech wersjach. W celu uzyskania wyników porównywalnych stosuje się przeliczenia: lc = 0,88 lt (Antosiak, 1961) i lc — 0,934 l. caud. (Balon, 1965).
Rysunek. Pomiary długości szczupaka: 1 — długość standartowa (standard lenght), 2 — długość ciała (longitudo corporis), 3 — długość ogonowa (longitudo caudalis), 4 — długość całkowita (longitudo totalis).
Duże rozmiary osiąga szczupak bardzo szybko. Pod tym względem znacznie przewyższa pozostałe gatunki słodkowodne krajowej ichitiofauny.
Rysunek. Szybkość wzrostu niektórych ryb z jezior węgorzewskich: 1 — szczupak, 2 — sandacz, 3 — lin, 4 — okoń, 5 — leszcz, 6 — karaś, 7 — wzdręga, 8 — płoć (wg Zawiszy).
W zależności od warunków środowiskowych przeciętny wzrost poszczególnych populacji może jednak układać się odmiennie. Literatura ichtiologiczna zawiera bogate materiały z tej dziedziny, nie zawsze jednak — ze względu na różnice w metodach stosowanych przy ich opracowywaniu — porównywalne.
Tabela. Szybkość wzrostu długości (w cm) szczupaka w różnych regionach i zbiornikach.
Rysunek przedstawia kilka wybranych wariantów, które uznano za charakterystyczne. Na północy Skandynawii (jezioro Tuusula) i Kanady (jezioro Athabaska) tempo wzrostu jest najwolniejsze i prawie równomierne.
Rysunek. Szybkość wzrostu szczupaka w różnych regionach geograficznych i zbiornikach: 1 — średnia z 20 jezior węgorzewskich (wg Antosiak), 2 — jezioro Windermere (wg Frost i Kipling), 3 — rzeki Wyżyny Łódzkiej (wg Kapczyńskiej i Penczaka), 4 — jezioro Tuusula, (wg Jarnefelta), 5 — jezioro Athabaska (wg Millera i Kennedy’ego).
Krzywa z dwudziestu jezior węgorzewskich prezentuje wzrost także równomierny (poza większym przyrostem z pierwszego roku), lecz znacznie szybszy. Przebieg jej jest typowy dla większości jezior pasa nadbałtyckiego i dla środkowych rejonów wschodniej Europy. W rzekach Wyżyny Łódzkiej obserwowano znaczne zahamowanie wzrostu po pierwszym roku życia, natomiast w jeziorze Windermere — stopniowe zmniejszanie się przyrostów, począwszy od trzeciego roku. Zakres zmienności tempa wzrostu w poszczególnych jeziorach okolic Węgorzewa — silnie zróżnicowanych środowiskowo — jest stosunkowo niewielki. Najszybciej rosły szczupaki w zbiornikach rozległych, o urozmaiconej strukturze, która pozwala znaleźć dogodne warunki osobnikom należącym do różnych grup wiekowych (Antosiak, 1961).
O ile średni wzrost populacji zasiedlających wody jednego rejonu geograficznego układa się na ogół podobnie, o tyle z reguły ogromne bywa indywidualne zróżnicowanie wzrostu szczupaków z tego samego zbiornika. Zaznacza się ono już w najwcześniejszych stadiach rozwojowych okresu larwalnego jako rezultat niejednoczesnego wylęgu poszczególnych partii ikry. W toku dalszego rozwoju decydujące znaczenie ma jakość pobieranego pokarmu. Akwariowe doświadczenia Karzinkina (1939) z karmieniem młodych szczupaków wykazały, że zastąpienie planktonu rybą wywołuje natychmiastowe zwiększenie przyrostów, natomiast zupełne zahamowanie wzrostu długości i jednoczesny spadek ciężaru następuje po zmianie pokarmu rybnego na planktonowy.
Rysunek. Wzrost długości i ciężaru młodych szczupaków żywionych różnymi rodzajami pokarmu (z danych Karzinkina).
Podobne, choć nie tak silnie zaznaczające się efekty osiągnął wspomniany autor skarmiając na przemian drobne i duże formy planktonowe.
